KARBON ELYAF YAPI GÜÇLENDİRME HİZMETLERİ
Karbon fiber veya karbon elyaf, günümüz teknolojisi ile üretilen ve birçok teknolojik alanda kullanılan çok yüksek çekme mukavemetli bir üründür. Çelikten ortalama olarak 4.5 kat daha hafif olan bu ürün aynı zamanda çelikten 3 kat daha mukavemetlidir.
Karbon fiber genel olarak
uzay endüstrisi
Havacılık ( bazı uçak karoserlerinde yada gövdelerinde )
Spor araç gövdelerinde
Askeri alanda
Elektronik cihazlarda
kullanılmaktadır. yüksek mukavemetli yapısı ve hafifliği sayesinde havacılık endüstrisi gibi alanlarda sivil ve savaş uçaklarının gövdelerinde kullanılmaktadır.
Karbon elyaf yapılarda ise çekme mukavemetinin yüksek olması ve epoksi ile betonarme yüzeye uygulandığında mükemmel bir uyum ve çalışma sağlaması sebebi ile yapı güçlendirme elemanı olarak kullanılmaktadır. karbon elyaf betonarme kirişlerde donatı yetersizliğinin olduğu durumlarda ( özellikle kiriş açıklıklarında çekme bölgesinde ) çok etkili ve hızlı bir güçlendirme yöntemi olarak karşımıza çıkmaktadır. diğer bir yönden betonarme döşemelerde de benzeri yetersizlik durumlarında karbon elyaf güçlendirme sistemi etkili ve hızlı bir çözüm olarak karşımıza çıkar.
Düşey taşıyıcılarda karbon fiber güçlendirme ise daha ileri derecede uzmanlık gerektirmektedir. karbon fiber çok yüksek çekme mukavemetine sahip olabilir ancak deprem esnasında düşey taşıyıcılara ( kolonlar ve perdeler ) sadece çekme tesiri gelmez deprem esnasında yapılarımızda en büyük tehlikeyi deprem enerjisinden doğan yatay kuvvet yada kesme kuvveti oluşturur. karbon elyafın kolonlarda kesme kuvvetine karşı çok fazla bir katkısı yoktur bu gibi durumlarda yapı kolonlarındaki kesme kuvvetinin azaltılması yoluna gidilir ve taşıyıcı sisteme betonarme güçlendirme perdeleri eklenir. Güçlendirme perdeleri ile kesme kuvveti dayanımı arttırılan sistemde kolonlar eleman bazında tahribatın önüne geçilmesi amacı ile karbon elyaf ile güçlendirilebilir. Unutulmamalıdırki bir yapı güçlendirilirken güçlendirme işine ( teoride ) yapıya betonarme perdeler yada çelik çaprazlar eklenerekbaşlanır. Burada amaç yatay rijitliğin arttırılması mevcut elemanlardaki deprem yükünün azaltılarak deprem yükünün yeni eklenen elemanlara gönderilmesi ilkesi ile kesme kuvvetlerinin düzenli birşekilde yapı içerisindeki güçlendirme perdelerine dağıtılması amaçlanır. Bu ilke ile güçlendirme çalışması yapıldığında görülecektir ki genel güçlendirme maliyetleri daha düşük çıkacak ve nihai olarak yapı daha sağlam olacaktır.
Düşey taşıyıcıların yukarıda anlatılan ilke ile perdeler eklenilerek kesme etkisinden çıkarılması yada üzerilerine gelen kesme kuvvetlerinin azaltılmasından sonra eleman bazında tahribatlarının engellenmesi adına karbon elyaf ile güçlendirmelerinde bir sakınca yoktur.Karbon fiber yada karbon elyaf güçlendirme işlerinde kolon kiriş döşeme v.s. hangi eleman olursa olsun işçilik çok önemlidir. unutulmamalıdır ki karbon elyaf uygulaması birkez yapılabilir hatalı bir uygulama olduğunda yüzeyi temizleyerek karbon kumaşları buradan sökmek ve yeniden uygulama yapmak çok zor bir iştir. Bu sebep ile karbon elyaf güçlendirme uygulamaları yapılırken imalat sıraları aşağıdaki anlatıma uygun bir biçimde yapılmalıdır.
1. ) YÜZEYİN ELMAS İLE TEMİZLENMESİ
Betonarme veya yığma yüzey karbon elyaf uygulamasından çnce elmas başlıklı özel kazıyıcı ekipman ile kazıyıcı cihazın 1. viteste tutulması şartı ile kazınır. Burada amaç yüzeydeki çimento şerbetinin tamamen kaldırılmazı ve öz betona inilmesidir çimento şerbetine takvi amaçlı hiçbir madde yapıştırılamaz. Bunun sebebi yapıştırıcı olarak kullanılan epoksi malzemenin öz betona inemeyeceğinden şerbet ile birlikte kalkma ihtimalinin olmasıdır.
Yığma yapılarda da durum buna benzerdir yığma yapıların güçlendirilmesi işlerinde yığma tuğlaların dış yüzeylerinde kabuklaşma, deformasyon, ve hatalarının ortadan kaldırılması amacı ile kazıma işlemi yapılır. Yığma yapıların güçlendirilmesi işlerinde kazıma işleri kazıyıcı cihaz vitesi 2. vites olarak da seçilebilir. Kazıyıcı cihazın tercihen vakum cihazı ile kullanılması tavsiye edilir burada amaç yüzeyden çıkan aşırı tozun etrafa yayılmasının önüne geçmek ve iş kalitesini arttırmaktır. ART YAPI PROJE kazıyıcı cihaz olarak HILTI DG-150 kullanmaktadır.
2. ) YÜZEY TAMİRATI VE PÜRÜZSÜZLEŞTİRME
Kazıma işlemi ardından yüzeyde göçükler çukurlar ve ufak çapta delikler olacaktır bu hatalar yüksek dayanımlı tamir harcı ile sıvanarak giderilmelidir. sıvama işlemi ince bir tabaka halinde yapılmalı ve gerektiği durumlarda özellikle yüzey betonarme ise aderans arttırıcı katkı kullanılmalıdır. Betonarme yüzeylerin tamiratı yapılırken ince çatlaklara rastlanması durumunda bu çatlaklar epoksi ile doldurulmalıdır epoksi donduktan sonra tamir harcı ile tamirat işlemine devam edilmelidir. yığma yapıların güçlendirilmesi işlerinde yüzey tamiratı öncesinde enjeksiyon yapılması şarıttır bu durumda duvar içi enjeksiyon tamamlanır ve daha sonrasında yüzey tamiratına geçilir. Hem yığma hem betonarme yapı larda tamirat işlemi ardından bir gün kuruma süresi beklenir ve ardından yüzey kazıma aracının 2. vitesinde tekrar kazınır burada mutlaka vakum kullanılmalıdır aksi taktirde yüzeyde kalan toz kumaşın yapışma kalitesini düşürecektir.
3. ) KARBON ELYAFIN YÜZEYE YAPIŞTIRILMASI
Yüzey tamiratı da yapıldıktan sonra karbon elyaf kumaş yüzeye yapıştırılabilir. İşlem öncesinde karbon elyaf kumaş yapıştırılacak yüzey tozdan ve kirden mutlaka arındırılmalıdır. daha sonra yüzeye ve karbon elyaf kumaşa epoksi ayrı ayrı rulo ile uygulanır burada laminasyon epoksisi tercih edilmelidir. epoksi uygulanmış karbon fiber kumaş yüzeye yapıştırılır ve ardından yapışmış karbon fiber kumaşa dıştan epoksi tekrar uygulanır bu işlem en hassas işlemdir ve kumaş ile yüzey arasında kesinlikle boşluk kalmamalıdır. Daha sonra yüzey nemden korunarak 48 saat kurumaya bırakılır.
4. ) KARBON FİBER ÇİVİLERİN UYGULANMASI
Yüzey tamamen kurumuş halde iken projede belirtilen noktalar tozsuz delim yapabilen matkap uçları ile toz çıkarmadan delinirler ART YAPI PROJE HILTI TE-70 set tozsuz delim seti kullanmaktadır.
Tozsuz delim yapıldıktansonra yandaki galeride görülen silikon çubuklu karbon fiber ankrajlar epoksiye bulanarak deliklere yerleştirilir ve şemsiye kısımları epoksi ile birlikte karbon fiber yüzeye açılarak yapıştırılır yapıştırma ardından şemsiye kısmına tekrar epoksi ile laminasyon uygulanmalıdır.