top of page

 

SİSMİK İVME ÖLÇERLER ve KULLANIM AMAÇLARI

 

YAPISAL ANALİZ

               

şekil.1.1:  yapısal analiz hiyerarşisi

DOĞAL TİTREŞİM PERİYODU VE SÖNÜM ORANLARININ BELİRLENMESİ

 

DENEYSEL YÖNTEM

 

*YAPI KATLARINA YERLEŞTİRİLEN İVME ÖLÇERLER İLE YAPININ BELİRLİ BİR SÜRE İZLENİLMESİ SONUCU ELDE EDİLİR

 

*DOĞRULUK ORANI %100 DÜR.

TEORİK YÖNTEM

 

*YAPI ANALİZ PROGRAMLARI KULLANILARAK HESAPLANIR.

 

*DOĞRULUK DERECESİ BİRÇOK DEĞİŞKENE BAĞLIDIR

Taban kesme kuvveti hesabında teorik yöntem ile bulunan peryoda bağlı spektral ivme kullanılması hesaplarda yanılmaya sebep olabilir.Bu noktada ivme ölçer kullanılması daha kesin sonuçlar alınması açısından önem arzetmektedir.

YAPILARDA İVME ÖLÇER CİHAZLARIN KULLANIM ŞEKİLLERİ

•DOĞAL TİTREŞİM PERİYODU SÖNÜM ORANI VE RİJİTLİKLERİN DOĞRU ŞEKİLDE SAPTANARAK YAPILAN ANALİZLERDEN DOĞRU SONUÇLAR ELDE EDİLMESİ AMACI İLE KISA SÜRELİ YAPI İZLEME SİSTEMLERİ

•YAPISAL ÇATLAKLARIN OLUŞUM NEDENLERİ İLERLEYİP İLERLEMEDİKLERİNİN İRDELENMESİNE YÖNELİK OLARAK KULLANIMI - STRUCTURAL CRACK MONITORING SYSTEM

•UZUN DÖNEM TİTREŞİM İZLEME SİSTEMLERİ –STRUCTURAL HEALTH MONITORING SYSTEM

•DOĞAL TİTREŞİM PERİYODU MOD ŞEKİLLERİ ve SÖNÜM ORANI SAPTANMASI

  Mevcut bir yapının farklı bölgelerine ivme ölçer cihazların monte edilerek yapının doğal titreşimlerinin izlenir ve yapı karakteristik bir özelliği olan titreşim periyodu saptanır. Bulunan bu değer yapının gerçek zamanlı peryodu olduğundan analizlerde kesin sonuç almak adına kullanılabilir.

    Yapıda sönüm oranı da yine yukarıda bahsedildiği gibi belirlenebilir. Bulunan bu değerler bilgisayar modelinin iyileştirilmesinde kullanılabilirler.

YAPISAL ÇATLAKLARIN İLERLEME DURUMLARININ SAPTANMASI ve GÜVENCE TESPİTİ

  Mevcut bir yapıda var olan yapısal çatlakların zaman içerisinde ilerleyip ilerlemediğinin kontrolü ilk önce yapının bir mühendis tarafından incelenerek çatlak çeşitinin belirlenmesi ile başlar. Yapılarda çatlamalar çok çeşitli nedenlerden ötürü olabilir örnek olarak ;

    *OTURMA ÇATLAKLARI

    *KESME DAYANIMI YETERSİZLİĞİNDEN DOĞAN KESME ÇATLAKLARI

    *AÇIKLIKLARA BAĞLI OLARAK MOMENT ÇATLAKLARI

    *ISIL GENLEŞME ÇATLAKLARI

    *VİBRASYON GÜCÜ YÜKSEK MAKİNALARA BAĞLI OLARAK OLUŞAN YORULMA ÇATLAKLARI

    Bu ve bunun gibi durumlarda yapıda oluşan çatlağın çeşidi ve yapı hasar rölövesi çıkartılmalıdır. Yapı hasar rölövesi profesyonel bir mühendis tarafından incelenerek yapıdaki catlaklara deplasman sensörlü ivme ölçerler bağlanmalı ve bu ivme ölçerler mühendisin öngördüğü akslardaki diğer ivme ölçerler ile senkronize kullanılmalıdır.

    Bağlanılan ivme ölçer verileri belli zaman aralıklarında okunarak deplasman zaman grafiği çizilmelidir. Burada dikkat edilmesi gereken hususlar;

    *Çatlakta oluşan ilerlemenin lineer olmayacağı

    *Zemine bağlı oturma çatlağı ise oturarak sıkışmış zemin yataklanma katsayısı ile normal zemin yataklanma katsayılarının birbirlerinden farklı olacağı ve yapı oturdukça zeminin sertleşerek oturmhızının azalacağı ve dolayısı ile çatlak ilerleme hızının da azalacağıdır.

    Yapılacak olan ölçümler neticesinde çatlak ilerlemesine dair bir deplasman-zaman grafiği elde edilecektir. Gerekli veriler ile birleştirildiğinde yapının üzerinde oluşan bu çatlağın ileride ne boyutlara varacağı ve güçlendirme gerekip gerekmeyeceği güçlendirme yapıldığında ise yapılan güçlendirmenin yeterliliği yine bu metod ile saptanabilir.Bir sonraki sayfada bu duruma bir örnek ile açıklama getirilmiştir.

  Yandaki resimdeki grafik  3 yıl izlenen bir çatlağın arada olan depremler de nasıl davranış gösterdiğini ve yapılan güçlendirme sonrası deplasman değerlerini göstermek adına temsilen çizilmiştir. Bu tip bir çatlak olası oturma çatlağı olduğundan aşağıdaki gibi bir analiz yöntemi izlenmesi uygun görülmüştür. Tespit edilen oturmalar mesnette bir çökmeden kaynak olduğundan bilgisayar analiz modelinde de ilgili mesnet için PRE DISPLACEMENT uygulanması gerekmektedir. Ön deplasman uygulandığında yapıdaki diğer elemanlarda çok  büyük iç kuvvetler oluşacağı görülecektir.

•UZUN DÖNEM TİTREŞİM İZLEME SİSTEMLERİ –STRUCTURAL HEALTH MONITORING SYSTEM  

Günümüzde önemli görülen bazı yapılarda yapı kararlılığının ve durabilitesinin ölçülerek kontrol altında tutulabilmesi adına uygulanan sistemdir. Bu sistem yapıların belirlinoktalarına kurulan ivme ölçer cihazların belirli bir merkezi istasyona bağlanarak yapıdan gelen verilerin eşzamanlı izlenmesi ve kontrol edilmesidir. Günümüzde birçok köprü,Yüksek katlı yapı Tarihi yüksek yapılarda bu sistemler mevcutur sistemin yapı çeşidine göre kullanım amaçları da değişmekle birlikte genel olarak,

    *KÖPRÜLERDE REZONANS ÖNLEME DAMPERLARI İLE UYUMLU VİBRASYON İZLEME SİSTEMİ

    *YÜKSEK YAPIDA UZUN DÖNEM RÜZGAR VE SİSMİK ETKİLERE KARŞI YAPISAL RESPONSE İZLEMESİ VE YAPININ İZİN VERİLEN DEPLASMANLAR İÇERİSİNDE KALIP KALMADIĞININ KONTROL EDİLMESİ

    *TARİHİ YAPILARDA YAPI DURABLİTESİNİN İZLENMESİ

    Gibi amaçlar ile kullanılmaktadır.

Muhammet HAYAL

Muhammet HAYAL Çalışma notları 20013

bottom of page